Campagne: potje politiek moddergooien

Hoe maak je als betrokken burger bij de komende Tweede Kamerverkiezingen die cruciale keuze voor de juiste kandidaat? Je kunt natuurlijk het nieuws volgen. Of driftig doodsaaie partijprogramma’s lezen. Stemwijzertje invullen. In een actieve bui zou je zelfs nog bijeenkomsten of een campagne kunnen bijwonen met pet en sjaaltje, bordje met ludieke tekst omhoog en meejoelen van “Sterkste schouders het land uit”.

Of zoiets.

Dit alles zet wat mij betreft geen zoden aan de dijk. Anno 2010 willen we in het hoofd kunnen kruipen van politici. Weten hoe ze denken. What makes them tick? En daar is een perfecte, zij het wat ongebruikelijke methode voor: Campagne, een kaartspel gemaakt door Joris Dormans en Marije van Dodeweerd. Speel een paar potjes en je kunt je precies voorstellen wat voor vunzige dingen schuilgaan onder de Haagse kaasstolp.

In Campagne stelt iedere speler een politieke partij samen, met als doel aan het einde van het spel (wanneer alle kaarten op zijn) de meeste zetels in de wacht te slepen.

Tot het zover is, is het moddergooien, konkelen en bedriegen wat de klok slaat. Is het imago van je fractieleider niet meer zo fris vanwege een vernietigende parlementaire enquête? Laat dan gewoon een naïef idealistje uit je partij voor de schade opdraaien en de leider komt met de schrik vrij. Je stemmenkanon is betrokken bij een seksschandaal? Gelukkig dat zijn schattige dochtertje de aandacht van dergelijke problemen kan afleiden.

Stromannen en salonsocialisten

Aan het begin van het spel kiest iedere speler een fractieleider. De beeltenissen op de kaarten doen sterk denken aan kopstukken uit de Nederlandse politiek. Zo is “De Stroman” duidelijk geïnspireerd op gewezen premier Jan Peter Balkenende en “De Softie” lijkt verdacht veel op een zekere theedrinkende Amsterdamse burgemeester die recent de overstap naar de landelijke politiek maakte.

Vervolgens is het zaak de partij uit te bouwen met archetypische fractieleden als “De Salonsocialist”, “De Backbencher”, “De Dominee” en “De Excuustruus.”

De fractieleider en -leden hebben bijna allemaal één of meerdere agendapunten waarmee ze stemmen kunnen trekken. Of die stemmen ook daadwerkelijk als zetels worden verzilverd, hangt er van af welke items in het nieuws zijn tijdens opiniepeilingen en de daadwerkelijke verkiezingen aan het einde van het spel.

Nieuwsitems zijn bijvoorbeeld milieu, AOW, integratie, normen & waarden en hypotheekrenteaftrek. Als je fractieleider zich sterk maakt voor de AOW en Europa, dan levert dat dus mogelijk winst op wanneer die items in het nieuws zijn.

Nieuwsitems worden door spelers in het spel gebracht. Er mogen er maximaal vijf in het veld liggen, op volgorde van wanneer ze gespeeld zijn. Dat laatste kun je strategisch uitbuiten. Als je tegenstander goed scoort wanneer immigratie in het nieuws is, kun je ervoor kiezen juist milieu of veiligheid in het spel te brengen.

De nieuwsthema’s schuiven op volgorde door en aangezien er maar vijf tegelijk in het nieuws mogen zijn, kun je onwelgevallige thema’s van de agenda ‘duwen’. Bij verkiezingsdebatten moet iedere speler echter verplicht thema’s in het nieuws brengen.

Debatten, opiniepeilingen en de onvermijdelijke kerst- en zomerrecessen zijn eventkaarten die je meteen moet spelen zodra je ze van de stapel met actiekaarten trekt en allemaal schudden ze de bestaande spelsituatie lekker op.

Het ware gezicht

Sommige politici hebben skills die je kunt inzetten. Zo kan “De Rat” zomaar een andere politicus beschadigen. Daarvoor moet je hem wel kantelen, waarmee je aangeeft dat de vaardigheid al is gebruikt en dus niet kan worden herhaald. Om gekantelde politici weer gevechtsklaar te krijgen moet er eerst reces zijn geweest.

Wanneer een politicus is beschadigd, laat deze persoon zijn of haar ‘ware gezicht’ zien, in plaats van het sympathieke eerste gezicht. Zo blijkt de “Creatieve Boekhouder” toch gewoon een ordinaire zakkenvuller en “ De Dossiervreter” een saaie droogkloot die enkel feitjes oplepelt.

Meestal trekt een beschadigde politicus geen kiezers meer, maar recht door zee-types als “De IJzeren dame” zijn juist op hun sterkst als ze hun ware gezicht laten zien.

Opiniepeilingen

De zetelwinst die nieuwsthema’s opleveren, zijn ook van belang bij opiniepeilingen. Wie bij een peiling het hoogste aantal potentiële zetels heeft, kan één ‘echte’ zetel alvast in zijn zak steken. Die mag bij het totaal worden opgeteld bij de daadwerkelijke verkiezingen, wanneer alle kaarten op zijn.

Actiekaarten geven je vaak de mogelijkheid politici van je tegenstander te beschadigen (“Bonnetjesaffaire”) of die van jou juist te herstellen (“Doofpot”). Bonuskaarten mag je onder de beeltenis van een politicus leggen om dat fractielid nét dat beetje extra te geven.

Zo geeft de bonus “Hordes Hyvesvrienden” je de mogelijkheid twee nieuwsthema’s van plaats te laten wisselen en dus de volgorde waarin ze van de agenda verdwijnen. Met de blonde “Coupe Soleil” levert het integratievraagstuk je een extra zetel op en met een paar muffe geitenwollensokken scoor je op milieu.

Ook de eerder genoemde “Schattige dochter” is een bonuskaart. Alsof dat allemaal nog niet genoeg is, krijgt iedere speler aan het begin twee troefkaarten uitgekeerd, die in bepaalde omstandigheden extra zetels waard zijn.

Lekker incorrect

Campagne is lekker politiek incorrect. Denk je je fractie te hebben versterkt met “De Allochtoon” (gegarandeerd één zetel erbij vanwege de immigrantenstem), zul je zien dat deze excuusneger door je tegenstander wordt beschadigd! Kost-ie je potdorie juist een zetel. Maar geen nood, je kunt de beschadigde Allochtoon “cadeau” doen aan een tegenspeler, zodat je die opzadelt met het zetelverlies. Hoe heet de beschadigde Allochtoon? “De Zwarte Piet”, natuurlijk.

Het is goed dat de makers ervoor hebben gekozen geen politiek standpunt in te nemen. Het is de politiek in zijn geheel die op de hak wordt genomen en niet per se een bepaalde stroming. Van rechtse roeptoeters tot linkse boomknuffelaars, iedereen moet er aan geloven. En dat maakt Campagne voor iedereen leuk.

Het spel staat met beide benen in de actualiteit, namelijk de komende Tweede Kamerverkiezingen van 9 juni. Dat heeft misschien tot gevolg dat het spel na die tijd al snel gedateerd over komt. Dat zou jammer zijn, want de spel-mechanismen werken goed en de potjes die ik heb gespeeld waren dikke pret. Wellicht dat er updates kunnen verschijnen? Zodat na elke kabinetsval een nieuwe editie verschijnt.

Campagne speelt lekker weg. Soms bestaat nog wat verwarring over het effect van een kaart, en of het bijvoorbeeld mogelijk is een eigen fractiegenoot te beschadigen, maar met een paar keer spelen kom je daar wel uit. En anders pas je de regels gewoon aan in je voordeel. Doen ze in Den Haag ten slotte ook!