Kleine ondernemers in de wurggreep van koopzondag

Uit het archief:

In Eindhoven trekt de maandelijkse koopzondag duizenden ‘funshoppers’. Horeca en filialen plukken de vruchten, kleine zelfstandigen morren: “Ik wil ook wel eens een dag rust.”

Koopzondag, daar doen ze niet meer aan bij wijnkoperij Henri Bloem in Eindhoven. Want ook al is het in de stad zo druk dat er nauwelijks een doorkomen aan is, bij de winkel aan de Vrijstraat verdienen ze geen cent méér.

“Als we op zulke dagen open zijn, krijgen we alleen kijkers over de vloer, nauwelijks iemand die iets koopt”, zegt Rard Bongers, zoon van de eigenares en part-time werkzaam in de wijnkoperij. Ook bij de buurman, juwelier Leo Canjels, blijven de deuren dicht op koopzondag. “Anders krijgen we meer broodjes kroket dan kopers over de vloer”, zeggen ze daar.

Grote ketens en horeca profiteren

Elke eerste zondag van de maand zijn de winkels geopend in het centrum van Eindhoven. Vooral kledingzaken, filialen als Vroom & Dreesman en de horeca profiteren van de toeloop. Ketens verplichten hun lokale vestigingen de deuren open te zetten, de druk op zelfstandigen om mee te doen is hoog. Maar voor kleine winkels als wijnkoperij Henri Bloem loont het de moeite niet op koopzondag open te zijn.

Personeel heeft immers recht op tweehonderd procent, terwijl er nauwelijks extra omzet wordt gemaakt. “Het bedrag dat mensen op zondag uitgeven, houden ze op andere dagen in de knip”, meent Bongers.

Winkelend publiek geeft jaarlijks zeshonderd miljoen euro uit in de stad. Hoeveel de koopzondagen aan dat bedrag bijdragen, is nog niet in kaart gebracht, zegt Huub Elders. Hij is manager van winkelcentrum Heuvelgalerie en voorzitter van de Stichting Detailhandelsplatform Binnenstad Eindhoven (SDBE).

‘Uitje voor het hele gezin’

Ondanks dat het onduidelijk is wat koopzondagen opleveren, is Elders positief. Een stad als Eindhoven profileert zich met koopzondag, vindt hij: “De laatste keer trokken we zo’n 43.000 man publiek. Het is echt een uitje voor het hele gezin.”

Tito Pelucarte, verkoopster bij meubelzaak Sfeervol Wonen in het centrum, denkt dat koopzondagen weinig extra inkomsten opleveren. “De dag ervoor en erna hebben we altijd minder klanten. Op die manier smeer je de omzet eigenlijk over meerdere dagen uit.” Toch doen ze bij de meubelzaak al jaren mee. De grote winkels doen het, je kunt niet achterblijven, is de aanname.

Verschillende kleine zelfstandigen in de binnenstad denken er zo over: koopzondagen trekken vooral slenteraars en ‘funshoppers’ die niks beters te doen hebben. Dus niks extra kopers.

Huub Elders heeft weinig op met dergelijke geluiden. “Je moet verleiden, het is toch de taak van de winkelier om klanten binnen te krijgen?” Hij vindt het fnuikend voor het stadsbeeld dat sommige winkels hun deuren gesloten houden op koopzondag.

Aantal koopzondagen uitbreiden

Binnenkort gaat de SDBE-voorzitter met zijn collega’s uit de binnenstad rond de tafel om hun ervaringen met de koopzondag te bespreken. Ook komt er een tevredenheidsonderzoek onder consumenten. Als de uitkomst daar aanleiding toe geeft, willen de winkeliers de gemeente voorstellen het aantal koopzondagen uit te breiden. Nu zijn het er veertien, dat zouden er zestien of achttien kunnen worden. Elders ziet het wel zitten.

Bij wijnkoperij Henri Bloem gruwen ze van het idee. Als full-time medewerker Twan van Deursen zijn collega Rard Bongers hoort spreken, valt hij hem bij: “Ik werk zes dagen in de week, ik wil ook wel eens een dag rust. Grote winkelketens hebben genoeg personeel om zondagdiensten te draaien, wij niet.”

Bongers: “Het geldt voor meer kleine zelfstandigen. Die doen gewoon liever niet mee met koopzondag.” Hij vertelt hoe hij en zijn vader hebben nagedacht over een paginagrote ‘anti-koopzondagadvertentie’ in de krant. Op zondag zijn alle écht gezellige winkels dicht, wilden ze daar inzetten. “We hebben het niet gedaan, te duur.”

Verschenen in het Eindhovens Dagblad van 12 april 2006. Afbeelding: Daniel Frese via Pexels.