Cadeautje van de bevrijders: een eigen doedelzakmars

Uit het archief:

De Schotse bevrijders keren weer terug naar Tilburg. Zestig jaar na de bevrijding nemen ze een bijzonder cadeautje mee, een doedelzakmars ter ere van de stad.

John Hindle, oorlogsveteraan en inmiddels ver in de zeventig, knielt neer voor het oorlogsmonument van de Schotse piper aan de Schouwburgring. Hij wiedt onkruid en verwijdert vuil van het voetstuk. Hij trekt een wenkbrauw op. “Eigenlijk zou de gemeente dit moeten doen”.

Hindle is in het gezelschap van ruim twintig andere Schotse oud-strijders naar Tilburg gekomen. In de Tweede Wereldoorlog waren zij onderdeel van de 15de Schotse infanteriedivisie. Zij bevrijdden Tilburg op 27 oktober 1944. Ze zijn wel vaker teruggekeerd naar de steden en dorpen waar ze destijds om vochten, maar nu hebben ze iets speciaals voor Tilburg meegenomen: een doedelzakmars, vernoemd naar de stad.

Eigen doedelzakband

“Tilburg heeft een grote plaats in ons hart”, vertelt George Simmons (78), voorman van de club veteranen. Samen met majoor Robert Neuman (84) heeft hij de marsriedel geschreven. “We weten dat jullie stad haar eigen doedelzakband heeft, dus de compositie zal vast van pas komen.”

Burgemeester Ruud Vreeman noemt het later in het stadskantoor ‘prachtig’ om de bevrijders terug in de stad te hebben. “We zullen ervoor zorgen dat niet alleen ouderen zich jullie herinneren, maar ook onze kinderen van jullie weten.” Daarmee blikt hij vooruit op de herdenkingsactiviteiten die de stad rond 27 oktober organiseert.

‘Alsof we hun eigen zoons waren’

Natuurlijk wordt de mars nog gespeeld: Pipe Major John Johnstone, die zijn doedelzak gedurende de speech van de burgemeester op sterkte hield, laat de ramen van het stadhuis trillen op de indringende melodie van The 8th Battalion Royal Scots visiting Tilburg.

Harry Holder (79) denkt ondertussen met plezier terug aan de tijd dat hij in Tilburg verbleef. “Nadat Tilburg was bevrijd, keerden we hier geregeld terug om uit te rusten van gevechten elders. Het was voor ons een oase, de mensen haalden ons binnen alsof we hun eigen zoons waren. Mensen vochten bijna met elkaar om wie ons in hun huis mocht laten overnachten.”

Laatste ronde langs de bevrijde plaatsen

Later gaan de oud-strijders door naar Eindhoven. Het is waarschijnlijk de laatste keer dat de veteranen een rondje maken langs de bevrijde plaatsen, want ze zijn allemaal hoogbejaard. De jongste van het gezelschap is 78 jaar, de oudste 94. Elk jaar wordt de groep kleiner.

Harry Holder: “Op 6 juni ging één van onze makkers naar Normandië om de herdenking van D-Day bij te wonen. Hij was er nog maar net toen hij plots overleed. Het is toch frappant dat hij juist daar stierf, waar ook zo veel van onze vrienden zestig jaar geleden de dood vonden.”

De Feiten

• Tilburg is bevrijd op 27 oktober 1944.
• De Schotten waren niet de enigen die hielpen Tilburg te bevrijden van de Duitsers. Ook de Nederlandse Prinses Irene-brigade heeft hevig gevochten in de ‘slag om Tilburg’.
• De mars die naar Tilburg is vernoemd, was oorspronkelijk een wals, geschreven ter gelegenheid van het 50-jarig huwelijksfeest van de Britse koningin Elisabeth II.
• Later kwamen de oud-strijders op het idee om de jubileumwals om te zetten naar een doedelzakmars voor Tilburg, de stad die ze hebben bevrijd.
• Tilburg heeft een eigen formatie doedelzakspelers: De Dutch Pipes & Drums. Deze club is in 1953 opgericht. Met de bevrijding door de Schotten nog vers in het geheugen, was de keuze voor de doedelzak als voornaamste instrument snel gemaakt.

Dit artikel is eerder verschenen in het Brabants Dagblad van 15 september 2004. Afbeelding boven: philly_j via freeimages.com