‘WeerZien’ betekent in sommige gevallen ‘herzien’

Uit het archief:

Op het WeerZien-symposium in het Textielmuseum in Tilburg kwamen op zaterdag 28 januari 2006 tientallen historische foto’s langs. Maar het is opletten geblazen voor (amateur-)geschiedvorsers en heemkundigen. Op oude foto’s is niet alles wat het in eerste instantie lijkt.

Een twintigtal personen staart de toeschouwer aan, allemaal keurig poserend voor meneer de fotograaf. Strak in het pak, de zwart-wit foto waarop ze staan afgebeeld, vertoont slijtage aan de randjes. “Dit is een foto van een gemengd koor uit de jaren vijftig”, vertelt Ton Wagemakers, directeur van het Tilburgse Textielmuseum, aan zijn toehoorders. De 161 aanwezige bezoekers van het WeerZien-symposium dat zaterdag in het museum werd gehouden, kijken naar de dia en knikken instemmend.

Wagemakers glimlacht. “Eerlijk gezegd houd ik u voor de gek. Dit zijn geen koorleden, het zijn fabrieksarbeiders.” Met dit grapje ten koste van zijn publiek zette Wagemakers de toon van het symposium. In de rubriek WeerZien, al tien jaar vaste prik in de Tilburgse editie van het Brabants Dagblad, proberen redacteuren met behulp van lezers de geschiedenis te achterhalen van foto’s uit het Regionaal Archief.

Iedereen op z’n paasbest

Niet altijd even gemakkelijk, zoals Wagemakers duidelijk maakt. Je moet bijvoorbeeld maar net weten dat op groepsfoto’s uit de eerste helft van de twintigste eeuw vrijwel iedereen -van arbeider tot de grote baas- op z’n paasbest aan moest treden. Het is dus aan de kleding niet duidelijk te zien wie welke functie bekleedt. Voor de hedendaagse toeschouwer iets om rekening mee te houden.

Op het symposium komen zeven sprekers aan bod, die ieder op hun eigen manier duidelijk maken hoe foto’s als historische bron te gebruiken zijn. En welke valkuilen je tegenkomt. Ondanks de waarschuwing van Wagemakers dat het niet alleen om nostalgie gaat tijdens het symposium, geniet Hans Joosten (56) vooral van de oude kiekjes uit Tilburg. “Tegenwoordig woon ik in Uden, maar ik heb hier altijd gewoond. Schitterend om die plekken van vroeger weer te zien.”

Addertje onder het gras

Op een groepsfoto van textielfabriek Dröge uit 1942 meent de 68-jarige Fien Coomans de bekende vakbondsbestuurder Miet van Puijenbroek (alias ‘Rooie Miet’) te herkennen. “Tenminste, ik heb iemand gekend die onder haar werkte in de fabriek van Dröge.”

Ook hier zit een addertje onder het gras, want volgens anderen was Miet in 1942 al vertrokken bij de fabriek van Dröge. Maar of het klopt? Er is ter plekke niemand die het verlossende antwoord heeft.

Onduidelijkheden, maar ook manipulatie, enscenering en misleiding; het is zo oud als de camera zelf. Dat fotografen, op zoek naar hét authentieke Brabantse plaatje, nog wel eens moderne verworvenheden weglieten, is nog zo’n struikelblok. Zie zulke foto’s maar eens juist te dateren. Wat dat betreft heeft de rubriek WeerZien, mét hulp van vele oplettende lezers, zijn nut al vaak bewezen.

Oorspronkelijk verschenen in het Brabants Dagblad van 2 januari 2006.

De rubriek WeerZien, waar de redactie lezers vraagt naar het verhaal achter oude foto’s die uit het Regionaal Archief zijn opgedoken, bestaat nog steeds.

De foto bij dit artikel is afkomstig van het Regionaal Archief Tilburg en toont een ongedateerde groepsfoto voor de ingang van het Textielmuseum, de voormalige wollenstoffenfabriek C. Mommers. Het is -zeker gezien de spijkerbroek van de afgebeelde fotograaf- niet de foto waar het in dit artikel over gaat, die bleek door mij helaas niet te achterhalen.