Boeven kijken in de rechtbank
Uit het archief:
De 51-jarige man kijkt verbaasd -en een beetje verstoord- wanneer hij als verdachte de rechtszaal in Breda binnenkomt. Vanuit de publieke tribune kijken 28 paar kinderogen hem aan, sommige nieuwsgierig, andere beducht.
Tijdens de behandeling van de strafzaak blijven de leerlingen van groep 8c van de Tilburgse Jan Ligthartschool Rendierhof de verdachte aandachtig bestuderen.
De nogal driftige man, die terecht staat omdat hij een parkeerwachter met de dood heeft bedreigd, krijgt van de rechter enkele honderden euro’s boete opgelegd. Sommige kinderen halen opgelucht adem wanneer de rechtbankpolitie hem de zaal uit begeleidt.
Vrolijke verdachte
Een andere verdachte reageert heel anders wanneer hij het jeugdige publiek ziet: ‘Hallo allemaal’, groet hij de basisschoolklas vrolijk. Deze 29-jarige heeft de ruiten van zijn overburen ingegooid en ook hij krijgt een forse geldboete. ‘Tot ziens!’ zwaait hij naar de kinderen wanneer hij de zaal verlaat. De klas lacht ietwat vertwijfeld terug, net als hun leraar en enkele ouders die zijn meegegaan op deze ongebruikelijke schoolreis.
Het bijwonen van een paar échte rechtszaken door de Jan Ligthartschool was onderdeel van een ‘VIP-programma’ door de rechtbank in Breda. Die heeft de klas te danken aan de 11-jarige leerlinge Desiré van Santvoort. Ze was de winnaar van een puzzeltocht tijdens de Dag van de Rechtspraak vorig jaar. Als prijs mocht ze haar hele klas meenemen voor een kijkje achter de schermen.
Of de rechter zélf wel eens verdachte is geweest
Ter voorbereiding op het bezoek heeft hun leraar al het een en ander verteld over de rechtspraak en gaf hij de kinderen opdracht vragen te bedenken voor de rechters. Die krijgen het vuur na aan de schenen gelegd door een stel kritische groep achters. Freek (12) vraagt aan rechter Rachele Combee of ze zélf wel eens verdachte is geweest. Het antwoord is nee. Een andere leerling wil weten wat er gebeurt als een verdachte tijdens de behandeling van zijn zaak overlijdt. ‘Zonder mens geen zaak’, legt de rechter uit. “Dus dan gaat de hele behandeling niet door.”
De kinderen lijken een beetje teleurgesteld dat de zittende magistratuur geen hamer gebruikt, zoals ze dat uit films kennen. In een gedeelte van de rechtbank dat normaal gesproken alleen voor personeel toegankelijk is, staan ook kinderrechters Daniëlle Bogaert en Liesbeth Scheij de klas te woord. ‘Is het moeilijk om kinderen een hoge straf op te leggen?’ vraagt Desiré. Soms wel, vinden de rechters. “Alleen zijn wij vaker boos op papa’s en mama’s, wanneer ze meer aan zichzelf denken dan aan hun kinderen.”
Keihard bonken op de celdeur
Aan het einde van de dag mag prijswinnaar Desiré samen met enkele vrienden een ritje maken in een arrestantenbus. Het hoogtepunt is toch wel een kort verblijf in het cellencomplex. ‘Let op hè, want hier zitten échte boeven’, waarschuwt de parketwachter die de groep tijdens dit gedeelte van het programma begeleidt. Aan het zenuwachtige geschuifel en de grote ogen is duidelijk dat de klas dit gedeelte het spannendst vindt. ‘Waarom eigenlijk die dubbele deuren?’, luidt een vraag. ‘Om ontsnappen zo moeilijk mogelijk te maken’, legt de parketwachter uit. “Hoe meer barrières, hoe beter.”
Noëlle, een vriendin van prijswinnaar Desiré, vliegt van schrik zowat een meter omhoog wanneer een gedetineerde keihard op zijn celdeur bonkt. Snel zoekt ze troost bij haar andere vriendin Tiare. ‘Ik had gewoon tranen in m’n ogen’, geeft ze toe. Het blijft bij dit spannende momentje, aan het einde van de rondleiding keert de klas veilig terug naar school. Na dit dagprogramma, de spellendoos die ze van de rechtbank te leen hebben gekregen en de les over Bureau HALT eerder op school, moet het heel gek lopen wil één van deze achtstegroepers nog op het verkeerde pad terecht komen.
Verschenen op 10 juni 2010 in het Brabants Dagblad, editie Tilburg. Deze versie is iets aangepast en uitgebreid.
