Groeten uit Iran (slot): Rode Woensdag
Met het nieuwe jaar in aantocht wil ik een herinnering ophalen aan het nieuwjaarsfeest eerder dit jaar in Iran. Of eigenlijk: pre-nieuwjaarsfeest. Mijn laatste nacht in Iran was namelijk de laatste woensdag voor Noroez. Dat is het Iraanse nieuwjaar dat op of rond 21 maart wordt gevierd. Deze nacht heet Chaharshanbe Suri, ofwel Rode woensdag.
Het is een nacht van licht, vuurwerk, vertier en bovenal gezamenlijk springen over een vuur. Dat laatste is hilarisch en een beetje gevaarlijk, maar bovenal een soort reinigingsritueel. Net als Noroez zelf dateert Rode Woensdag van ver voor de komst van de islam.
Tijdens de reis leerde ik enkele mensen kennen die me voor deze gelegenheid uitnodigden bij hen thuis. Met vrienden en familie vierden ze de avond onder het genot van grote hoeveelheden zelfgestookte alcohol. Uit een enorme flatscreen-tv blèrde in Amerika geproduceerde Perzische popmuziek. Verder hadden ze een Haft Sin in het appartement opgetuigd.
Zeven s’en
Haft Sin betekent letterlijk ‘zeven s’en’ en betreft een opstelling van zeven soorten voedsel die met een s beginnen, in het Farsi althans. Zo lag er een appel (sib) en verschillende soorten zaden (sebzeh). Daarnaast zag ik een goudvis in een kom, bloemen en nog wat munten. Kort gezegd zijn de zeven s’en een manier om geluk, voorspoed, gezondheid, rijkdom en liefde af te smeken. Bovendien staat het gezellig. Een beetje de Iraanse variant van de kerstboom met kerststal.
De heer des huizes wees met een flink glas sterke drank in de hand op de Koran die tussen de spullen lag. Ernaast stond een familiefoto die hij in de heilige stad Mashhad had laten schieten. “Wist je dat ik een afstammeling ben van imam Reza, die daar begraven ligt? Ik ga daarom jaarlijks naar hem op bedevaart.”
Vuurwerk naar elkaar gooien
Het vieren van Rode Woensdag gaat gepaard met flink wat vuurwerk. Net als in Nederland mag je dat in Iran als particulier gewoon afsteken. Of nou ja, dat weet ik eigenlijk niet, mijn gastheren en -dames deden het in elk geval gewoon. De mannen in het gezelschap vonden het leuk om buiten op straat en op het dakterras rotjes naar elkaar en de vrouwen te gooien. Die buitelden gillend over elkaar heen om een veilig heenkomen te zoeken.
Vuurpijlen veilig in een fles afsteken? Welnee, gewoon in je hand houden, dan kun je beter op elkaar richten. De uitnodiging om mee te doen, kon ik onmogelijk weigeren zonder gezichtsverlies te lijden. Ik ben blij dat ik dat niet heb hoeven bekopen met het verlies van mijn vingers.
Het hoogtepunt is het springen over een vuur, waarbij je volgens de traditie wenst dat de rode gloed van het vuur op jou wordt overgedragen. Wie de blogpost over de religies van Iran nog voor de geest kan halen, weet vast nog dat vuur in de Zoroastrische traditie heilig is.
Opvallend was dat het vuur niet op straat was aangemaakt, maar op een piepklein binnenplaatsje van het appartementencomplex. Het gezelschap had duidelijk geen zin in pottenkijkers van de zedenpolitie en nam wat brandgevaar op de koop toe.
Een dergelijke familieviering meemaken bij gewone mensen thuis was een unieke kans en een mooie afsluiting van de reis. Ik kwam ongeveer tien minuten voor de wake-up call terug in het hotel en kon meteen de bus in naar het vliegveld. De hele terugvlucht hing er een geur van rook en vuur om me heen, maar ik wist: dit jaar is goed begonnen.
