Utrechtse ‘gamestorm’: van gamestoelen tot verhalentochten

Dit is een ge-update versie van een artikel dat eerder is verschenen op de website van Control en in Control Magazine #21.

Wel eens van Opapedia gehoord? Zie het als een wikiversie van ‘wijze verhalen’ die opa’s en oma’s aan hun kleinkinderen vertellen. Als kind moet je proberen zoveel mogelijk verhalen te verzamelen en je collectie grootouderwijsheid spelenderwijs uitbreiden. Of wat dacht je van een game waar je eigen slikbewegingen de controller zijn, onder de zeer toepasselijke titel Slikken of Stikken? Geschikt voor ouderen die weer moeten leren slikken na een herseninfarct.

Gat in de markt misschien, maar geen van deze producten bestaat echt. Het blijven tot nu toe ideeën, bedacht tijdens de bijeenkomst ‘Spelend Wijs: wegwijs in het gebruik van serious games in de ouderenzorg’ die de Taskforce Innovatie Regio Utrecht (TFI) op 15 oktober hield in het kader van het tweejarige project Zorg(en) voor Morgen. Onderdeel van de dag was een zogeheten Gamestorm, een combinatie tussen een Game Jam en een brainstorm, die werd verzorgd door het Expertisecentrum Games en Game-Design (een project van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, TNO en TFI).

Onbekend met apps

Een middag waar vijfenvijftig gamedesigners, zorgprofessionals en studenten hun tanden stuk beten op de vraag hoe gametoepassingen ouderen langer zelfstandig en mobiel kunnen houden. Zorgpersoneel leert er van digitale media-junkies: “Wat is een app”? vraagt fysiotherapeut Mariëtte van Gastel wanneer IJsfontein-freelancer Marko van der Vegt zijn iPhone 4 tevoorschijn haalt om Foursquare te tonen. “Foursquare?” Ook dit location-based sociale netwerk is goeddeels onbekend.

Rudolf Buirma, student Design for Virtual Theatre and Games aan de HKU, vindt dat zorgmedewerkers hun scepsis over gametoepassingen moeten laten varen. “Veel van hen hebben toch een beetje een ‘dit kan niet’-instelling.” Judith Raaijmakers, projectleider Life Science bij TFI, relativeert dit beeld: “Bedenk je dat toegepaste games voor veel mensen nog heel nieuw zijn. Je moet er echt op gewezen worden en dat geldt ook voor personeel in de zorg.”

Fit blijven

Aan de andere kant leren de game-developers van hun sparringpartners uit de zorg. Wat de beperkingen van het menselijk lichaam zijn en dat ouderen slechts een beetje hoeven te bewegen om fit te blijven. Marko, Mariëtte en hun teamgenoten verzinnen uiteindelijk de Social History Layer, een toepassing in Foursquare waarbij ouderen tijdens wandelingen zelf informatie kunnen toevoegen aan plekken uit hun jeugd. Spannende beschrijvingen leveren punten op.

Onderzoeker bij Stichting Toekomstbeeld der Techniek Jacco van Uden vindt het afstudeerproject van de 25-jarige Robert Tinke een goed uitgangspunt voor de bijdrage van zijn team aan de middag. Remco studeert af als industrieel ontwerper aan de TU Delft en wil een game-stoel voor ouderen ontwikkelen. “Stel nou dat degene die in de stoel zit, handelingen moet uitvoeren zodat de stoel comfortabeler wordt”, brainstormt Jacco. “En als je dat niet doet, krijgt de stoel een lelijke kleur.”

Een ander idee is een stoel die als afstandbediening voor de tv fungeert. Niet met knopjes, maar door fysieke activiteit. Ergotherapeut Sannie Jagers: “Da’s een positieve beloning na uitvoeren van een actie. Daar moet je het van hebben.” Onder de naam ‘Zit je Fit’ presenteert het groepje van Jacco, Remco en Sannie hun idee aan de andere teams.

Eva Nieuwdorp, projectmanager van de games sector bij TFI, vind het interessant te zien hoeveel ideeën er op een middag ontstaan. “Al is het maar gedurende een paar uur, die twee werelden komen toch intensief bij elkaar, en wisselen kennis en ervaring uit. Door het laagdrempelig te houden, geef je bovendien ruimte voor het ontstaan van nieuwe ideeën en contacten. Die kruisbestuiving heb je nodig bij toegepaste games. De input van de aanwezige domeinexperts maakt de gameconcepten inhoudelijk relevanter en de domeinexperts zelf kijken ineens met een andere blik naar hun werkveld.”