Mag het wat zwarter?

Allerlei argumenten voor en tegen kindervriend Zwarte Piet zijn al langs gekomen. Volgens tegenstanders zou hij een karikatuur zijn van donkere mensen, een racistisch overblijfsel uit de koloniale tijd. Nee, zeggen voorstanders, Zwarte Piet ziet gewoon zwart van de schoorsteen. De realiteit is subtieler dan beide stellingen.

Kijk naar onze centraal-Europese buren waar Sinterklaas gezelschap krijgt van een getemde demon, een schim, monster of kobold (Krampus). In Nederland is deze duistere knecht waarschijnlijk vermengd met exotische karikaturen die de meeste Nederlanders destijds alleen uit prentenboeken kenden. Eerder een onsubtiel stereotype dan racistisch. Ik kan me althans niet voorstellen dan Jan Schenkman, de bedenker van het moderne Sinterklaasfeest, schuimbekkend van haat zijn boekjes schreef.

Omdat Zwarte Piet een levende traditie is, evolueert hij echter constant. Het is allang geen buitenlandse boeman meer die kinderen in de zak stopt, maar een soort superheld. De magische sidekick van Sinterklaas. Daar waren geen actievoerders voor nodig, de tijdsgeest deed z’n werk. De kleine sekte beroepsklagers uit de Bijlmer en hoogopgeleide meelopers die roepen dat Zwarte Piet racisme is, hadden zestig jaar geleden misschien een punt. Nu zijn ze vooral bezig met barking up the wrong tree.

(via)

Wanneer we als land massaal langs kade en straat staan bij de lokale Sinterklaasintocht, dan doen we dat omdat dit misschien het leukste stuk nationale cultuur is dat we hebben. En niet omdat we stiekem allemaal verstokte racisten zijn die in dit kinderfeest een uitlaatklep zien voor de neo-nazi in onszelf. Dat het uiterlijk van Zwarte Piet nu voor veel Nederlanders niet-onderhandelbaar is, komt met name vanwege het geschreeuw van de activisten die in feite iedere vader en moeder die met hun kind naar de intocht gaan kijken een racist noemen. Wie zou er niet z’n hakken in het zand zetten bij zulke beschuldigingen?

Zwarter, niet lichter

Als hij dan zwart moet blijven, zie ik liever een Zwarte Piet die “zo zwart als roet” is, dan de (licht)bruin geschminkte variant. Die laatste komt vast beter over op tv, maar zo’n bruine piet zouden kinderen eerder kunnen verwarren met een donkergekleurde medemens. En dat willen we nou juist voorkomen. Om Zwarte Piet te behouden, moet hij wat mij betreft zwarter, niet lichter. Van de schoorsteen misschien. Of omdat het een verdoemde ziel is die door Sint Nicolaas getemd is, als je folkloristisch bent ingesteld.

Als we in een vlaag van collectieve ruggengraatliquefactie tóch besluiten Zwarte Piet af te schaffen, dan alsjeblieft geen regenboog- of roetveeg-onzin. Doe dan maar die duistere schimmen, duivels en andere monsters die ze in minder kleinzielige Europese landen op bezoek krijgen. Dan is het tenminste nog een beetje spannend. Of anders doen we die knakkers uit horrorfilm SINT van een paar jaar geleden.