De beste Japanse RPG’s voor de Super Nintendo: introductie
In navolging van het stukje over de SNES Classic Mini, schrijf ik de komende tijd over (Japanse) Role Playing Games voor de Super Nintendo. Daarvan zijn een heleboel nooit in Europa uitgekomen, tot groot verdriet van de fans van het genre. Nu zoveel oude games een heruitgave, remaster of onofficiële vertaling krijgen, wil ik onderzoeken welke van deze titels nu nog de moeite waard zijn.
Begin jaren negentig beleefde het Super Nintendo Entertainment System (kortweg Super Nintendo, Super NES of SNES) zijn hoogtijdagen. In die tijd vond ik het enorm frustrerend dat zoveel Japanse games niet in Europa uitkwamen. Dat gold met name voor complexe Role Playing Games (RPG’s). In Amerikaanse magazines las ik verlekkerd over dergelijke games, om dan later te ontdekken dat ze niet in ons land zouden verschijnen.
Final Fantasy III en Chrono Trigger, twee van de beste SNES-games aller tijden, gingen aan de neuzen van Europese gamers voorbij, maar verschenen wél in Amerika. Daardoor dacht ik dat de Amerikanen alle games kregen uit Japan, maar dat klopte ook weer niet helemaal.
(By the way, hier een Engelstalige uitleg over wat RPG’s nu eigenlijk zijn)
Games die we hebben gemist
Talloze RPG’s verschenen enkel in Japan. Voorbeelden zijn Seiken Densetsu 3 (het vervolg op het populaire Secret of Mana), Final Fantasy V, Star Ocean, Tales of Phantasia, Bahamut Lagoon en de Fire Emblem-games.
Soms was de reden voor het uitblijven van een westerse release de aanname dat wij deze games niet leuk zouden vinden. Vaker waren er zakelijke of logistieke oorzaken: een uitgever die failliet ging, een vertaalproces dat te moeilijk, te duur of te tijdrovend zou zijn en uiteraard de verzuurde relatie tussen Nintendo en RPG-hofleverancier Squaresoft.
Pleister op de wonde
Als pleister op de wonde kregen wij Europeanen het tweede deel van de Lufia-serie, dat zelfs nog naar het Nederlands is vertaald. Verder Secret of Mana en de in Amerika geproduceerde tegenhanger Secret of Evermore, de Enix-trilogie Soulblazer, Illusion of Time en Terranigma en de aardige, maar slecht vertaalde Breath of Fire-games.
Naar de meeste RPG’s konden we echter fluiten hier in Europa. Gelukkig zijn er sinds de komst van internet volop mogelijkheden om alle ‘gemiste’ klassiekers alsnog te spelen.
Manieren om te retro-gamen
De duurste legale optie is Ebay en andere tweedehands-verkooppunten afspeuren op zoek naar de originele versies. Bereid je voor om flink in de buidel te tasten: slimme verkopers weten wat de gek ervoor geeft. Voor games die alleen in Japan zijn uitgekomen, geldt uiteraard dat je Japans moet kunnen. Een drempel die te groot is voor de meeste spelers, waaronder ikzelf.
Gelukkig zijn er tegenwoordig van sommige games heruitgaven en ge-update versies verkrijgbaar via online platforms als Steam, de app stores van Apple en Google en de digitale verkoopkanalen voor Nintendo, Playstation en Xbox. Nadeel is de beperkte keuze. Sommige upgrades voegen echt wat toe, andere keren doen ze juist afbreuk aan de oorspronkelijke charme.
Een hele goedkope, maar eigenlijk-niet-echt-legale manier is het gebruik van emulators. Met een beetje puzzelen bouw je je PC, Android-apparaat of andere moderne console om tot een retro-jukebox waarop je honderden oude spellen kunt spelen. Veel Japanse games hebben een onofficiële vertaling gekregen die speelbaar is met behulp van dergelijke emulators. In veel gevallen de enige manier om zulke ‘Japan-only’ games te proberen. Indien ze inmiddels wél officieel zijn vertaald of geremasterd, dan adviseer ik je zeker om deze spellen gewoon te kopen.
Zijn het wel écht ‘pareltjes’?
Gedurende een periode van twintig jaar heb ik zo’n beetje alle RPG’s voor de Super Nintendo gespeeld (Nee, ik heb ze echt niet allemaal uitgespeeld). Inmiddels durf ik de bewering aan dat het in veel gevallen een prima beslissing is geweest om games lekker in Japan te laten. Veel RPG’s zijn traag, zitten vol clichés, bevatten veel te veel onbegrijpelijke Japanse cultuur of waren destijds al hopeloos ouderwets.
Fanboys doen soms alsof elke Japanse RPG uit die tijd een ‘hidden gem’ is, verborgen juwelen waarvan het eeuwig zonde is dat ze hier niet zijn uitgebracht. De waarheid is dat de games die naar het westen kwamen, in veel gevallen ook gewoon de beste waren. Het is alleen jammer dat we er in Europa nog minder kregen dan de Amerikanen.
Persoonlijke favorieten
Daarom voor de verzamelaar, liefhebber of nieuwkomer die SNES-games nu pas ontdekt door de SNES Classic Mini: een serie blogs met korte besprekingen van Japanse RPG’s voor deze spelconsole. Ik heb ze per regio onderverdeeld in de voor zich sprekende categorieën must play, nice to play en don’t play.
Over deze verdeling het volgende: in Europa uitgebrachte games zijn bijna zonder uitzondering óók in de VS en Japan verschenen, maar staan hier onder ‘Europa’. Zijn ze niet in Europa verschenen maar is er voor de Noord-Amerikaanse markt een Engelse vertaling van het Japanse origineel, dan staan ze onder ‘Amerika’. De games onder ‘Japan’ zijn alleen dáár uitgekomen en op een later moment onofficieel vertaald. Onvertaalde Japanse games heb ik buiten beschouwing gelaten.
Europa
Must play
Nice to play
Don’t play
Amerika
Must play
Nice to play
Don’t play
Japan
Must play
Nice to play
Don’t play
Lees ook het bonus-artikel over de Dragon Quest-games.
