25 jaar Power Unlimited: ode aan Nederlands’ populairste gamesmagazine

Het is geruisloos voorbijgegaan, maar het populairste gamesblad van Nederland bestaat 25 jaar. Ergens in de zomer van 1993 lag het eerste nummer van het curieus genaamde Power Unlimited (PU) in de schappen voor de ‘kennismakingsprijs’ van 4,95 gulden. Precies goedkoop genoeg om van m’n zakgeld te betalen.

De meeste gamesbladen uit die tijd hielden het midden tussen veredelde reclamefolders als Club Nintendo Magazine en peperdure glossy’s. Power Unlimited deed het helemaal anders. Toen ik als 11-jarig jochie uit een klein dorp het eerste nummer doorlas, sloeg ik stijl achterover van zoveel Amsterdamse branie op zo’n klein oppervlak.

Het zag eruit alsof iemand bij een kinderdagverblijf alle knutselwerkjes had gestolen, daar een pot lijm overheen had geflikkerd en alles na een paar uur rondtollen in de wasmachine naar de drukker had gebracht. Screenshots waren nauwelijks zichtbaar. De teksten waren in smalle zuurstokkleurige stroken tegen elkaar aangepropt. Alinea’s stonden schots en scheef en het was zoeken naar het begin van een artikel.

Schoolkrant op LSD

Het resultaat leek op de combinatie van een krakersmanifest en een schoolkrant gemaakt door 8-jarigen op LSD. Het schrééuwde jaren negentig (De foto bovenaan is de complete eerste jaargang uit 1993).

Het maandblad won dus niet bepaald de schoonheidsprijs. Toch paste de rebelse look bij de schrijfstijl. De redacteuren hadden een grote bek, een puberaal gevoel voor humor en bezigden modewoorden die ik niet kende maar driftig na-aapte. ‘De PU’ definieerde hoe ik als tiener over games praatte.

Schoolpleintaal

In een artikel uit 2006 beschrijft eindredacteur Ed Wiggemans de stijl van Power Unlimited als ‘schoolpleintaal’. Het blad spreekt je aan als gelijke, maar dan één die net even wat meer weet dan jij. Als een grote broer, of een vriend uit een hogere klas.

De redacteuren hadden ook in de jaren 90 al een vinger aan de pols bij allerlei hippe hoofdstedelijke subcultuurtjes. Muziek, films, anime, hackers, bordspellen: ze waren qua ‘weetjes’, trends en ontwikkelingen altijd on top of things. Of zo lieten ze je denken. Het hielp vast dat zij internettoegang hadden en de meeste van hun lezers nog niet.

Blikken in de toekomst

Dat leverde interessante blikken in de toekomst op. Zoals in een interview met de destijds 19-jarige Arjan Brussee die later mede-oprichter van Guerrilla Games zou worden. “Zonder modem voel ik me compleet geïsoleerd”, tekende de interviewer uit zijn mond op. Ik wist niet eens wat een modem was.

Via de PU leerde ik begrippen kennen als internet, cyberspace, console wars en demoscene. Een enkele keer sloeg de redactie de plank mis. Zoals met een uitgebreid artikel over welke merkkleding je zou moeten dragen in een arcadehal. Yeah, right.

Mager zesje voor Mario Kart

Wat opvalt bij het terugbladeren van die eerste jaargangen is dat de redacteuren helemaal niet zoveel van games wisten. Inhoudsloze complimenten als ‘dope’, ‘lauw’ en ‘wreed’ waren kluitjes waarmee ze hun jonge lezers het riet instuurden.

Recensent Adam Eeuwens noemde Starwing in het openingsnummer ‘de coolste game die ik ooit heb gespeeld’. In zijn afscheidscolumn een paar jaar later biechtte hij op dat het de éérste game was die hij speelde.

Björn Bruinsma, in wiens huiskamer de eerste nummers werden gemaakt, speelde het klaar om megaklassieker Super Mario Kart af te schepen met een mager zesje. Jaren later kregen ze er bij de PU nog boze brieven over.

Geen RPG-fans

Het genre van de Japanse RPG waar ik als tiener helemaal gek op was, bleef voor de vroege Power Unlimited een blinde vlek. In bijna alle buitenlandse bladen kregen titels als Final Fantasy III, Chrono Trigger en Secret of Mana veel aandacht en hoge cijfers, maar de PU-redacteuren wisten niet wat ze er mee aanmoesten. Een enkele keer schreven ze dat eerlijk op, in de meeste gevallen legden ze zo’n game na een half uur weg, geloofden het wel en noteerden een keurige 9. (Of een 4 komma nogwat in het geval van Final Fantasy III).

Meer op hun gemak waren de redacteuren met actie- vecht en schietgames. Konden ze zich lekker uitleven. Of met traditionele adventuregames op de PC, hun kleurrijke schrijfstijl was gemaakt om dit type game te omschrijven. Ik heb dergelijke reviews gevréten, ook al speelde ik de meeste van die spellen nooit.

Lulverhaaltjes

Typisch voor de PU was dat de redactie soms dingen klaarspeelde waarvoor je bij traditionelere bladen naar buiten werd getrapt. Het kwam nogal eens voor dat er meerdere versies van één spel verschenen. Die moesten allemaal een recensie hebben. Omdat de redacteuren het stomvervelend vonden om iedere keer in wezen hetzelfde spel te moeten spelen, penden ze gewoon lulverhaaltjes.

Redactielid Kees de Koning (later oprichter van hiphoplabel Top Notch) heeft voor één van de versies uit vechtspellenreeks Mortal Kombat een spannend jongensavontuur van twee volle pagina’s uit zijn duim gezogen met de spelkarakters in de hoofdrol. Geen woord over het spel zelf.

Onderhoudende fratsen

Bij één van de eindeloze iteraties van Street Fighter had de recensie de vorm van een klaagbrief aan de hoofdredacteur. Of Kees eindelijk wat anders mocht spelen. Je werd er geen steek wijzer van, maar onderhoudend was het wel.

Vanwege deze fratsen voelde ik me altijd genoodzaakt ook andere tijdschriften te kopen. Bladen die misschien niet zo vlot en origineel waren geschreven, maar waar je echt wat meer te weten kwam over de besproken games. Bij de PU concurreerden de games om ruimte met de ego’s van de redacteuren. De games verloren meestal.

Interactieve strip

Mascotte uit de beginjaren was Powerkid, getekend door ene PJ. Die mocht ook een ‘interactieve’ strip achterin het blad tekenen die net zo’n visuele mokerslag was als de rest van het tijdschrift. Hoofdfiguren waren de buitenaardse katten Spunky en Spice die hun muizenvriendje moesten redden uit de klauwen van een of andere boosaard.

Lezers mochten maandelijks bepalen hoe het verhaal verder ging. Die trokken de strip echter niet en kozen voor de dood van Spunky en Spice. Sportief van PJ dat hij in bloedige details het door de lezers geëiste einde van zijn geesteskinderen vastlegde. Ook mascotte Powerkid moest er aan geloven.

Uitgekiend imago

In het Playstation 2-tijdperk (rond 2000) veranderde de PU in een ‘gewoner’ gamesblad. De kenmerkende smalle stroken tekst werden breder en beter leesbaar. De hysterische jaren 90-look maakte plaats voor een uiterlijk waar je niet meteen rode vlekken van kreeg.

De kwaliteit van de screenshots ging omhoog en er kwamen redacteuren met wat meer verstand van games. De typische Power Unlimited-bravoure werd officieel een ’tone of voice’, onderdeel van het uitgekiende imago van het blad. En daarmee naar mijn idee ook iets minder spontaan.

Ome Ed ‘Poweroni’

Wie altijd zichzelf is gebleven, is Ed Wiggemans. Deze ouderwetse tijdschriftenman was er vanaf -bijna- het allereerste begin bij en groeide uit tot hét icoon van het blad. Hij geniet vooral bekendheid vanwege zijn hilarische bijschriften en columns.

Wiggemans is verreweg de oudste van de redactie en is met bijnamen als Ed Poweroni en ome Ed zo’n beetje de Godfather van het magazine. Knap als je als ouwe lul nog zoveel populariteit geniet onder lezers. “Stelletje baklappen” is zijn gevleugelde uitspraak.

Brievenrubriek

In één van de eerste nummers heeft nog een Zelda-tekening van mijn hand gestaan. Een paar jaar later schreef ik een brief waarmee ik me de woede van Nintendo-fanboys op de hals haalde door opzichtig het Nintendo 64-kamp te verruilen voor dat van de Sony Playstation.

Over de brievenrubriek gesproken: lezers van het eerste uur zullen zich de bitchfight nog herinneren tussen Mortal Marcel en de redactie. Abonnees verheugden zich iedere maand op een nieuwe brief van deze übertrol.

Abonnement opgezegd

Na zo’n tien jaar abonnement vond ik het welletjes. Inmiddels begin twintig was ik klaar met het puberale toontje. Bovendien was op internet steeds meer relevante info te vinden op het moment dat ik het nodig had. In een uitgebreide brief bedankte ik de redactie hartelijk voor al die jaren gezelschap. Waarna het nog een half jaar duurde voordat ik het over mijn hart verkreeg het abonnement op te zeggen.

Sindsdien is er heel wat veranderd. Via digitale media praat de doelgroep nu constant terug. Dat beaamt althans hoofdredacteur Martin Verschoor in deze deze Ask Me Anything-sessie op Reddit van een paar maanden geleden. Een andere uitdaging die hij noemt is de krimpende bladenmarkt. Eind jaren negentig haalde het magazine een oplage van 70 duizend. Die is gedaald naar 25 duizend, als ik de website van uitgever Reshift mag geloven.

Donald Duck-effect

Een lichtpuntje is dat het ‘Donald Duck-effect’ inmiddels ook op Power Unlimited van toepassing is. Mannen tussen de 30 en de 40 jaar (dus mijn demografische hoekje) hebben soms een abonnement uit nostalgie, omdat ze de PU nog kennen van vroeger en niet op willen zeggen. Speciaal voor hen staan in recente nummers geregeld terugblikken op spraakmakende recensies, evenementen en gebeurtenissen uit de beginjaren.

Hoe dan ook, ik feliciteer dat maffe gamesblad van harte met het 25-jarig bestaan. Dat er nog vele jaren mogen volgen, tegen de stroom in. Om een beetje te helpen, moet ik misschien zelf ook weer eens een nummer kopen. En Power Unlimited volgen op Youtube natuurlijk. Dankzij filmpjes op PU TV weet ik pas dat de afkorting wordt uitgesproken als Puu en niet als péé úú.

---

Update: verzoekjes

Naar aanleiding van dit artikel krijg ik geregeld verzoeken van (oud-)lezers die op zoek zijn naar bepaalde inhoud uit een oude Power Unlimited. Mits het een redelijk verzoek betreft, wil ik aan dergelijke vragen voldoen. De verzoeknummers plaats ik hier, zodat ook anderen er wat aan hebben. Voor zover ik weet is deze oude kopij niet zelf door Power Unlimited ontsloten voor nostalgisch lezerspubliek.

Interview met Arjan Brussee (de latere oprichter van Guerrilla Games) – jaargang 2, nummer 5, mei 1994 (In het interview is zijn achternaam verkeerd gespeld)

Poster warpzones in Super Mario All-Stars – The Lost Levels – jaargang 1, nummer 5, december 1993
(+ achterkant)

Profcheck Best of the Best door Europees karatekampioen Hugo Nibte – jaargang 2, nummer 4, april 1994