Van Bevrijdingsdag naar Bevrijdingsdagje-uit

Wat ik nu toch in de brievenbus vind! Een A4-tje, afkomstig van de organisatie die verantwoordelijk is voor het jaarlijkse festival op Bevrijdingsdag in Utrecht. Dit festival vindt op 5 mei plaats in park Transwijk en de organisatie stuurt alle direct omwonenden een brief om ze over belangrijke zaken te informeren.

Zo staat precies beschreven wanneer de opbouw- en afbreekwerkzaamheden plaatsvinden, dat er toegangscontrole is en dat aan de poort maximaal 0,5 liter drank per persoon mag worden overgeschonken “in bekers die onze servicemedewerkers uitdelen”. Zozo!

Ook valt te lezen dat er extra openbaar vervoer wordt ingezet en welke artiesten te zien en te horen zijn, zoals Junkie XL en Waylon. Er staan hekken om het park en buurtbewoners kunnen door het tonen van een speciaal verstrekte parkeerkaart hun wijk in. Nou nou! Kosten noch moeite gespaard hoor!

Ik heb de brief een paar keer opnieuw gelezen en het lijkt alsof er iets aan ontbreekt. Maar wat?

Hmm…

Aha, ik weet het al!

In de gehele brief wordt met geen woord gerept over de Tweede Wereldoorlog. Niets over de Duitsers en over die grote oorlog waar opa zo adembenemend over kon vertellen. Niks over de tirannie van de Nazi’s, over geallieerden en invasies van het Europese vasteland. Niets over de uiteindelijke capitulatie en de herwinning van onze vrijheid op een meedogenloos dictatoriaal systeem. Het enige wat de festivalcoördinator weet uit te brengen, is dat ze me een “geslaagd evenement” toewenst.

Waarom vieren we Bevrijdingsdag? Wat voor betekenis heeft deze dag? Begrijp me niet verkeerd, het lijkt me best leuk om in de lentezon met een biertje naar Junkie XL te luisteren. Of zelfs naar Waylon, ook al ken ik de beste jongen amper. Maar waarom verwijst niets in deze brief naar de Tweede Wereldoorlog?

Misschien is het niet eens bewust gedaan. Nu de Tweede Wereldoorlog steeds verder van ons 21ste-eeuwers verwijderd raakt, vergeten veel mensen waarom we ook alweer Bevrijdingsdag vieren. En dan gebeurt het dat je in een brief over een Bevrijdingsfestival vergeet te vertellen waarom je dat hele gebeuren eigenlijk organiseert.

Rooskleurig en nietszeggend

Deze brief is een symptoom van het vervagen van het besef waarom we Bevrijdingsdag vieren. Voor de duidelijkheid: niet om onze vrijheid in het algemeen te vieren. Niet om vrijheid “met elkaar te maken”, zoals de brief rooskleurig en vooral nietszeggend voorstelt. Om onze vrijheid is gevochten en gestorven. En hij moet constant worden verdedigd tegen ogenschijnlijk beschaafde mensen die ons liever minder vrij zouden zien. Vul zelf maar in wie dat zijn, de lijst is waarschijnlijk groter dan je denkt.

En dan die goede doelen die telkens opduiken. Wedden dat ze op het Bevrijdingsfestival in Utrecht weer van de partij zijn? Ook al zijn sommige van die doelen op zichzelf niet verkeerd, ze hebben niks met de Tweede Wereldoorlog te maken. Amnesty International, War Child, Vluchtelingenwerk, noem maar op. Gaat het over de Tweede Wereldoorlog? Nee. Wat doen ze dan op Bevrijdingsdag? Toch duiken ze steeds weer op.

Uit de context gerukt

Door de Tweede Wereldoorlog telkens maar te koppelen aan hedendaagse problemen, ruk je die hele periode uit haar context. En doe je de herinnering aan die unieke periode geweld aan. Je hoeft het niet te doen uit angst dat kinderen het anders niet meer begrijpen, die vinden lessen over de oorlog superinteressant, stond deze week in Elsevier te lezen. (behalve moslimleerlingen dan, die een beetje moeite schijnen te hebben met de holocaust-“theorie”).

Je moet de oorlog niet gebruiken als vehikel voor je eigen politieke agenda: “Erg hè, stervende kindertjes in Afrika. Nou, zoiets gebeurde tijdens de Tweede Wereldoorlog ook. Steun daarom [vul hier een goed doel naar keuze in]”

Soms wordt Bevrijdingsdag lekker betekenisloos “Dag van de Vrijheid” genoemd. Ja, dank je de koekoek, daar kun je alles wel onder scharen. Iedereen die naar Bevrijdingsdag refereert als Dag van de Vrijheid, verdient een klap op het hoofd met het volledige werk van Lou de Jong. Op Bevrijdingsdag herdenken we het einde van de Tweede Wereldoorlog en de gewapende overwinning op een totalitair systeem. En verder niks. Is dat nou zo moeilijk?